* Luật sư NGUYỄN QUANG NGỌC(Công ty luật quốc tế Thiên Việt, Đoàn luật sư Hà Nội):
Thiếu văn hóa ứng xử với doanh nghiệp
Thông tư này gây khó khăn rất nhiều cho doanh nghiệp mà giới luật sư chúng tôi cần phải bàn luận. Thông tư chưa trả lời được những câu hỏi cần thiết: Thứ nhất, thế nào là danh nhân, và những ai trong lịch sử nước ta được coi là danh nhân? Thứ hai, thế nào là những địa danh trong thời kỳ bị xâm lược? Thứ ba, những doanh nghiệp đã đặt tên rồi thì họ có phải đổi tên hay không? Nếu buộc phải đổi tên thì chi phí đổi tên ấy do ai chi trả?
Trong chừng mực nào đó, tôi thấy đây là hành vi ứng xử thiếu văn hóa với cộng đồng doanh nghiệp của cơ quan nhà nước.
Những gì mà pháp luật quy định không phù hợp với cuộc sống thì trước sau cũng không thể áp dụng chung, vậy nên cần bỏ trước khi văn bản có hiệu lực, đừng để đưa ra áp dụng rồi mới mang đi sửa.
* GS.TSKH sử học VŨ MINH GIANG (Đại học Quốc gia Hà Nội):
Kỳ thị với doanh nghiệp
Lấy tên một nhân vật trong lịch sử để đặt tên đường, tên phố, tên doanh nghiệp... là sự du nhập văn hóa theo hướng văn minh, là một tập quán hay mà người Việt Nam học hỏi được từ phương Tây. Trong lịch sử, chúng ta đã từng biết những doanh nghiệp: Nhà máy cơ khí Trần Hưng Đạo, nhà máy cơ khí Quang Trung, Lê Lợi... Nên trước khi quy định việc doanh nghiệp lấy tên danh nhân để đặt tên là vi phạm truyền thống lịch sử dân tộc thì phải nói rõ đó là truyền thống lịch sử như thế nào?
Theo tôi, việc lấy tên danh nhân đặt tên cho doanh nghiệp là việc làm góp phần tôn vinh những nhân vật lịch sử của nước ta. Quy định này vô tình là sự kỳ thị doanh nghiệp, không đúng với tinh thần tôn trọng doanh nghiệp, doanh nhân của Đảng và Nhà nước ta.
* GS NGÔ ĐỨC THỊNH (nguyên viện trưởng Viện Nghiên cứu văn hóa Việt Nam):
Đặt tên danh nhân thì có hại gì?
Tôi chưa hiểu và chưa tìm ra logic về mặt văn hóa ở những điều khoản quy định ấy. Người ta có thể lấy tên danh nhân đặt tên đường, tên cơ quan hành chính địa phương, tên trường học... thì sao với doanh nghiệp lại cho là vi phạm truyền thống lịch sử dân tộc? Nếu chưa xác định được những ai trong lịch sử nước ta là “danh nhân” thì càng chưa thể đưa ra thông tư này. Doanh nghiệp họ muốn tôn vinh danh nhân thì mới đặt tên. Việc đó cũng không ảnh hưởng đến uy tín của danh nhân, mà còn là cách để tôn vinh những danh nhân đó.
Ngay cả việc lấy tên địa danh trong thời kỳ bị xâm lược đặt tên doanh nghiệp, tôi chưa thấy có hại gì, ngược lại còn có lợi là nhắc nhở mọi người hôm nay nhớ đến một thời quá khứ của dân tộc.
* Luật sư HÀ HẢI (Đoàn luật sư TP.HCM):
Một quy định cảm tính
Điều 2 của thông tư số 10/2014/TT-BVHTTDL xác định đặt tên doanh nghiệp trùng với tên danh nhân là vi phạm truyền thống lịch sử của dân tộc là mang tính chất cảm tính, phiến diện và chưa thuyết phục.
Từ trước đến nay chưa có văn bản quy phạm pháp luật nào định nghĩa thế nào là hành vi vi phạm “truyền thống văn hóa, đạo đức và thuần phong mỹ tục dân tộc”, “quy định về cấm đặt tên doanh nghiệp trùng với tên danh nhân”, danh sách danh nhân gồm những ai.
Thực tế hoạt động nghề nghiệp chúng tôi nhận thấy các doanh nghiệp hiện không biết tên nào là tên danh nhân và không được dùng, vì không có một danh sách tên danh nhân nào để tham khảo cả. Tiêu chí xác định ai là danh nhân cũng không có, dễ dẫn đến tình trạng cán bộ cấp phép theo cảm tính. Sở Kế hoạch - đầu tư cấp giấy phép đăng ký kinh doanh cũng được, từ chối cấp phép cũng được. Hoàn toàn không có cơ sở pháp lý để trả lời cho doanh nghiệp.
Có doanh nghiệp đăng ký tên Công ty TNHH Lê Quý Đôn, Công ty CP Hùng Vương... lập tức bị cơ quan cấp phép đăng ký kinh doanh bác bỏ. Thậm chí có công ty nước ngoài vào VN khi đặt tên doanh nghiệp cũng phản ảnh tình trạng rắc rối này khiến doanh nghiệp phải sửa tới sửa lui rất mất thời gian và phiền phức.
Thông tư quy định cấm đặt tên doanh nghiệp trùng với tên danh nhân xuất phát từ truyền thống tôn trọng lịch sử, tôn trọng danh nhân văn hóa của dân tộc. Tuy nhiên, ý tưởng này lại quá thiên về phạm trù đạo đức xã hội. Trong khi một quy phạm pháp luật được ban hành ngoài việc phải thỏa mãn các chuẩn mực đạo đức xã hội còn phải đáp ứng các yêu cầu mang tính pháp lý. Nghĩa là phải có luật quy định cụ thể thì mới có thể ban hành thông tư.
Nếu luật chưa có quy định mà thông tư lại quy định là thiếu cơ sở pháp lý. Do đó, ở góc độ pháp lý, quy định không được đặt tên doanh nghiệp trùng tên danh nhân là hạn chế quyền tự do của doanh nghiệp mới thành lập, gây khó khăn cho doanh nghiệp đã và đang hoạt động trong việc định dạng thương hiệu, cạnh tranh với doanh nghiệp trong và ngoài nước.
ĐÌNH DÂN - V.V.TUÂN ghi
|