Ngày 7/8, Cơ quan cảnh sát điều tra (Bộ Công an) kết thúc điều tra vụ án Nguyễn Đức Kiên và 7 đồng phạm, đề nghị truy tố về 4 tội: Kinh doanh trái phép, Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, Trốn thuế và Cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại Ngân hàng ACB và một số công ty ở Hà Nội, TP HCM.

8 bị can của vụ án gồm: Nguyễn Đức Kiên và các ông Trần Xuân Giá (nguyên chủ tịch HĐQT Ngân hàng ACB), Lê Vũ Kỳ (nguyên phó chủ tịch HĐQT), Phạm Trung Cang (nguyên phó chủ tịch HĐQT), Trịnh Kim Quang (nguyên phó chủ tịch HĐQT), ông Lý Xuân Hải (nguyên tổng giám đốc ACB), Trần Ngọc Thanh và Nguyễn Thị Hải Yến.

Sau hơn một năm điều tra, nhà chức trách cho biết, năm 1993, ông Kiên là cổ đông góp vốn lớn của Ngân hàng ACB, giữ chức Phó chủ tịch từ năm 1994 đến 2008. Trong thời gian làm việc tại ACB, ông Kiên tham gia quản trị, điều hành với nhiều vị trí khác nhau, có ảnh hưởng, chỉ đạo và quyết định nhiều hoạt động kinh doanh của nhà băng.

Biết có tên trong HĐQT tại ACB sẽ bị hạn chế vay vốn từ ngân hàng này, hạn chế việc sở hữu chéo tại nhiều ngân hàng thương mại cổ phần và các hoạt động kinh doanh khác nên ông Kiên đã rút tên. Trước khi rút khỏi HĐQT, ông Kiên đã đề nghị HĐQT ra nghị quyết thành lập và phê chuẩn quy chế làm việc Hội đồng sáng lập Ngân hàng ACB do ông làm Phó chủ tịch. Thực tế, Hội đồng không có trong cơ cấu tổ chức của ngân hàng, không được pháp luật thừa nhận. Nó chỉ là cách "lách luật" để bầu Kiên vừa "đá bóng, vừa thổi còi".

Ông Kiên lập 5 công ty gồm: Công ty Cổ phần tập đoàn tài chính Á Châu (AFG), Công ty Cổ phần đầu tư ACB Hà Nội (ACBI), Công ty Cổ phần đầu tư Á Châu (ACI), Công ty TNHH đầu tư tài chính Á châu Hà Nội (ACI- HN) và Công ty Cổ phần đầu tư B&B. Ông Kiên làm chủ tịch HĐQT của 4 công ty, riêng tại ACI - HN ông làm Chủ tịch Hội đồng thành viên.

Theo nhà chức trách, để nâng giá trị cổ phiếu ngân hàng ACB, bầu Kiên và Thường trực HĐQT Ngân hàng đã ra chủ trương cấp tiền cho ACBS là công ty chứng khoán do ACB sử hữu 100% vốn điều lệ để mua cổ phiếu ngân hàng ACB. Được ACB cấp cho 1.500 tỷ đồng và cùng với vốn tự có, ACBS đã chuyển cho các công ty ACI, ACI - HN tổng số tiền hơn 1.557 tỷ đồng để đứng tên mua hộ hơn 52,5 triệu cổ phiếu ACB. Đến nay mới thu về hơn 364 tỷ đồng tiền gốc, còn lại gần 1.200 tỷ đồng chưa thu về, trong khi số cổ phiếu Ngân hàng ACB còn lại là hơn 19,5 triệu đơn vị, bị mất 32,9 triệu cổ phiếu, gây thiệt hại hơn 614 tỷ đồng (tính theo giá cổ phiếu lúc mua)...

Việc Ngân hàng ACB chuyển 1.500 tỷ đồng lòng vòng qua các ngân hàng để mua trái phiếu do các công ty phát hành qua đó mua lại chính cổ phiếu của ACB cũng gây thiệt hại cho ngân hàng hơn 74 tỷ đồng. Nếu tính thiệt hại có lợi cho các bị can thì số tiền Ngân hàng ACB bị thiệt hại hơn 688 tỷ đồng. Cơ quan điều tra cho rằng trách nhiệm thuộc về bầu Kiên và các thành viên thường trực HĐQT Ngân hàng ACB.

Theo kết luận điều tra, là chủ tịch HĐQT Công ty ACBI, ông Kiên đã chỉ đạo Trần Ngọc Thanh (Giám đốc Công ty ACBI) ký hợp đồng thế chấp gần 22,5 triệu cổ phần Công ty Thép Hòa Phát vào Ngân hàng ACB để đảm cho việc ACBI phát hành trái phiếu trị giá 800 tỷ đồng tại Ngân hàng ACB. Chưa được sự đồng ý của Ngân hàng ACB và Công ty ACBS, nhưng khi giao dịch với tập đoàn Hòa Phát, bầu Kiên không thông báo cho họ biết số cổ phần này đang bị thế chấp tại Ngân hàng ACB mà chỉ đạo giám đốc Thanh và kế toán trưởng Nguyễn Thị Hải Yến lập khống một số giấy tờ thể hiện chủ trương của HĐQT Công ty ACBI bán cổ phần Công ty cổ phần thép Hòa Phát mà ACBI sở hữu để cung cấp cho Công ty TNHH một thành viên thép Hòa Phát, nhằm tạo lòng tin cho người có trách nhiệm tại công ty này để họ ký hợp đồng mua cổ phần của ACBI...

Với hành vi gian lận trên, bầu Kiên đã làm cho Công ty TNHH thép Hòa Phát và tập đoàn Hòa Phát tin tưởng là ACBI đang quản lý và sở hữu 20 triệu cổ phần của Công ty Cổ phần thép Hòa Phát nên đã ký hợp đồng, chuyển tiền mua số cổ phiếu này tuy nhiên sau đó đã không nhận được cổ phiếu. Hành vi của bầu Kiên bị cho là chiếm đoạt 264 tỷ đồng của Công ty TNHH một thành viên thép Hòa Phát.

Về hành vi cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, quá trình điều tra xác định với tư cách là Chủ tịch Hội đồng đầu tư Ngân hàng ACB, bầu Kiên biết rõ quy định của Ngân hàng Nhà nước về trần lãi suất và các quy định kinh doanh chứng khoán. Nhưng vì muốn bảo vệ lợi ích của nhóm cổ đông Ngân hàng ACB, bầu Kiên đã đề xuất, chỉ đạo Thường trực HĐQT Ngân hàng ACB ra chủ trương ủy thác cho nhân viên gửi tiền vào các tổ chức tín dụng; ra chủ trương cấp tín dụng cho Công ty TNHH chứng khoán ACB mua cổ phiếu ngân hàng ACB sai quy định. Việc này bị cho là gây hậu quả nghiêm trọng đến việc thực hiện chính sách tài chính, tiền tệ của Nhà nước, thu lợi bất chính cho nhóm cổ đông Ngân hàng ACB hơn 256 tỷ đồng và trực tiếp gây thiệt hại cho Ngân hàng ACB hơn 1.400 tỷ đồng.

Bầu Kiên chỉ đạo ủy thác cho 19 nhân viên Ngân hàng ACB gửi tiền vào Ngân hàng Vietinbank song đã bị Huỳnh Thị Huyền Như (nguyên Phó Phòng quản lý rủi ro Ngân hàng Vietinbank Chi nhánh TP HCM) chiếm đoạt, gây thiệt hại cho Ngân hàng ACB gần 719 tỷ đồng.

Cơ quan điều tra cũng làm rõ hành vi trốn thuế với số tiền hơn 25 tỷ đồng của bầu Kiên trong "phi vụ" kinh doanh vàng giữa Công ty B&B và Ngân hàng ACB thu lãi hơn 100 tỷ đồng.

Ngoài ông Kiên và 7 bị can khác đồng phạm đã bị đề nghị truy tố, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an còn xác định hành vi liên quan với 7 cá nhân và hàng chục tập thể. Cơ quan điều tra đã cân nhắc không xử lý hình sự, hoặc áp dụng xử lý hành chính với một số cá nhân có mức độ sai phạm nhẹ. Nhưng hành vi liên quan tới 26 ngân hàng nhận tiền gửi với lãi suất vượt trần từ nhân viên của Ngân hàng ACB và 4 công ty do Ngân hàng ACB ủy thác; hành vi tổ chức kinh doanh vàng trạng thái với nước ngoài và kinh doanh vàng vật chất qua tài khoản của Ngân hàng ACB sẽ được điều tra xử lý sau.

Theo Công an nhân dân