14 giờ: Phiên tòa buổi chiều bắt đầu.

Trước khi phiên tòa bắt đầu, được dẫn giải vào phòng xét xử, ông Dương Chí Dũng vui vẻ bắt tay, trò chuyện với các luật sư.

Thấy bị cáo Mai Văn Phúc được đưa vào phòng xét xử, ông Dũng lịch sự quay ra bắt tay người đồng phạm.

Dương Chí Dũng; phúc thẩm; TAND tối cao

Được hỏi, bị cáo có trình bầy gì thêm ngoài phần bào chữa của các luật sư, ông Dương Chí Dũng trả lời: “Không”.

Được hỏi câu tương tự, bị cáo Mai Văn Phúc dành nhiều thời gian để trình bầy thêm. Ông Phúc cho rằng lời khai của bị cáo Sơn có quá nhiều mâu thuẫn.

Đối với hành vi cố ý làm trái, bị cáo Phúc cho rằng mình không có động cơ gì.

“Bị cáo không muốn phụ lòng những người đã ủng hộ mình nên đã phải cố gắng trong công việc. Hơn nữa bị cáo với bị cáo Dũng là không đội trời chung, vậy mà bị cáo không cố gắng thực hiện Nghị quyết của HĐQT thì rất khó cho bị cáo”, lời ông Phúc.

Bị cáo Đức:Tại phiên sơ thẩm, bị cáo đã viết 7 cái đơn gửi lên VKSND Tối cao, lãnh đạo Bộ Công an vì bị cáo không có lỗi. Bị cáo trình bầy ụ nổi không phải tàu biển và BC nói rõ là bị cơ quan điều tra ép ghi theo ý của CQĐT. Bị cáo kêu oan từ đầu và xin thay đổi tội danh.

Bị cáo Triện: không bổ sung

Bị cáo Lừng: không bổ sung thêm gì ý kiến của luật sư.

Bị cáo Dũng: VKS nêu bị cáo chỉ đạo, bằng mọi cách mua được ụ nổi, thật ra các bị cáo khác đều khẳng định bị cáo không có chỉ đạo gì. Một ý kiến của anh Sơn như thế liệu có khách quan không? Bị cáo không hề chỉ đạo gì.

14h30: VKS đối đáp quan điểm bào chữa cho các bị cáo của các luật sư:

Thực ra trong phiên tòa này đã được luật sư Chiến khen là các luật sư được thoải mái đưa ra quan điểm của mình, nhiều vấn đề được các luật sư nói đi nói lại. Đại diện VKS mong rằng, thông qua vụ án này HĐXX sẽ đưa ra được bản án có căn cứ, đúng pháp luật.

Dương Chí Dũng; phúc thẩm; TAND tối cao
Viện kiểm sát đối đáp tại tòa chiều 24/4.
Một số ý kiến của bị cáo Phúc nói ở phiên phúc thẩm, VKS chỉ nêu lời khai của bị cáo Sơn để buộc tội là không chuẩn. VKS đã nêu 6 căn cứ để buộc tội bị cáo Phúc, trong đó căn cứ thứ 6 mới nhắc đến lời khai của bị cáo Sơn.

Theo VKS việc chuyển tiền là có thật, VKS đã nêu đầy đủ luận điểm của mình về việc này.

Đối với bị cáo Phúc, VKS cho rằng, số tiền bồi thường 3,5 tỷ đồng là rất nhỏ. Tại tòa hôm qua, bị cáo còn phản đối việc gia đình nộp tiền bồi thường. So với hậu quả hành vi phạm tội của bị cáo và mức bồi thường trên 100 tỷ đồng thì số tiền đã bồi thường là rất nhỏ.

Đối đáp với luật sư Phúc về việc giải quyết bồi thường dân sự khi chưa có đơn của nguyên đơn dân sự là sai. VKS cho rằng, đây không phải là bồi thường dân sự thông thường. Đây là bồi thường dân sự trong hình sự. Cái này không cần có đơn đề nghị của Vinalines.

Đối với ý kiến của luật sư Thiệp: Việc chuyển thủ tục thanh toán tiền có đầy đủ hay không không phụ thuộc vào Citybank, bởi đã có quy định tại Điều 50 của Luật Thương mại. Chỉ có 3/18 loại giấy tờ mà đã thanh toán thì đúng sao được.

Nhiều luật sư cho rằng chưa đánh giá đúng thiệt hại hậu quả khi ụ nổi còn như thế, chưa ai đánh giá được thiệt hại là bao nhiêu mà bắt các bị cáo phải bồi thường là oan uổng. Việc này VKS thấy rằng, tổng các chi phí bỏ ra đến thời điểm 17/5/2012, Nhà nước đã phải chi ra trên 500 tỷ đồng. Sau khi trừ đi các khoản chi phí, trong đó trừ đi khoản chi phí mua ụ nổi (37 tỷ) thì còn 366 tỷ tiền thiệt hại. Tính đến thời điểm bây giờ thì còn nhiều hơn nữa.

Liên quan đến nhóm bị cáo tội Cố ý làm trái. Quan điểm của VKS là: VKS đã dựa trên nhiều căn cứ pháp lý. Việc mua ụ cũ về mà không ai chịu trách nhiệm thì vai trò quản lý của Nhà nước ở đâu?

Các luật sư cho rằng, chỉ cần Công ước HS là đủ điều kiện nói các bị cáo không phạm tội. Về việc này VKS cho rằng, Công ước HS đưa vào là để đưa ra các mã số để phân loại hàng hóa. Nó là cơ sở để có thống nhất chung để áp thuế.

Mà vấn đề thuế VKS không có ý kiến gì. Nhưng quản lý Nhà nước không đơn giản như thế. Không thể đưa rác nước ngoài về VN với giá cao khủng khiếp như thế. Nếu thế, đất nước này đi đến đâu. Quy định của hải quan cũng không đơn giản là các công chức bước 1-5.

Đại diện VKS cho biết, giữ nguyên quan điểm buộc tội của mình.

15h00: Tranh luận với VKS, luật sư Thủy đề nghị VKS trả lời, căn cứ gì chứng minh khoản tiền 1,666 triệu USD là tài sản của Vinalines. Tiền thì được chuyển vào tài khoản của Công ty Phú Hà mà lại bảo là tiền của Vinalines? Nếu tiền không phải của Vinalines, sao lại nói các bị cáo tham ô tiền của Vinalines.

Số tiền 1,666 triệu USD đã được xác định từ thời điểm nào, trên cơ sở thỏa thuận nào, trên văn bản nào, giữa những ai, cần được làm rõ.

Bản tuyên thệ của ông Goh, xin VKS cho ý kiến, bản tuyên thệ này của ông Goh có giá trị ra sao, và được đánh giá thế nào?

- VKS đối đáp lại ý kiến của luật sư Thủy:

Luật sư Thủy trong lời bào chữa còn cho rằng bị cáo Dũng không thể là chủ thể quản lý tiền của Vinalines nên không phải chịu trách nhiệm. Về việc này, VKS cho rằng Dương Chí Dũng là người chịu trách nhiệm cao nhất nên phải chịu trách nhiệm.

Về khoản tiền 1,666 triệu USD: Khoản tiền này được trích trả, số tiền này nằm trong tổng số 9 triệu mà Vinalines có trong ký quỹ của ngân hàng, trích trong khoản 130 triệu USD mà Vinalines ký quỹ khoản vay. Mà dùng tổng tài sản của Vinalines để thế chấp. Vậy có thể khẳng định Vinalines dùng tiền Nhà nước mua ụ nổi.

Trong số 4 bị cáo bị truy tố tội tham ô, chỉ có 2 bị cáo không nhận tội, hai bị cáo còn lại nhận tội. “Tôi đánh giá tài liệu ghi rất đúng lời khai các bị cáo”, lời đại diện VKS.

Để chứng minh có bàn bạc hay không trong điều kiện Dũng, Phúc không nhận thì cơ quan điều tra khó mà làm rõ. Nên phải tập hợp vào các tài liệu, chứng cứ để đánh giá. VKS cho rằng lời khai của bị cáo Sơn là có căn cứ

Về bản khai của ông Goh, VKS cho biết, đã xem xét kỹ 10 điểm trong bản khai đó. Ở nội dung thứ hai, ông Goh thừa nhận quan hệ của ông Goh với ông Dũng là có. Nhưng trước đây, giai đoạn điều tra Dũng không nhận, sau này mới nhận có quan hệ với ông Goh.

Nội dung thứ tư ông Goh thừa nhận trước khi ký hợp đồng có đoàn khảo sát sang Nga. Nội dung phản ánh loáng thoáng lời khai của các bị cáo từ chối trách nhiệm.

Việc thanh toán ụ nổi bằng tín dụng thư theo thỏa thuận mua bán là một phần thanh toán theo thư tín dụng. Trong hợp đồng 01, 07 không có thỏa thuận nào như vậy. Phải chăng đây là “thủ thuật” để hợp pháp hóa số tiền chuyển về VN?

Ông Goh trả lời, ông mặc nhiên hợp thức hóa số tiền gửi về cho Công ty Phú Hà số tiền 1,666 triệu USD.

15h15: Luật sư Triển đặt câu hỏi cho VKS: Tại sao trong án sơ thẩm, đến lời buộc tội hôm nay, VKS không hề quan tâm đến văn bản Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải.

Bản khai ông Goh có nội dung nói rõ ông không thương thảo với Dũng và Phúc, VKS đã đọc chưa?

Dương Chí Dũng; phúc thẩm; TAND tối cao
Các luật sư Trần Đại Thắng, Ngô Ngọc Thủy, Trần Đình Triển (từ trái sang). (Ảnh: Nam Phong).

“Đủ căn cứ chứng minh số tiền 1,666 triệu USD là ông Sơn chiếm cả. Tôi sẽ tranh luận với VKS về việc đó”, lời luật sư Triển.

Đề nghị VKS đi theo khoản tiền mà về phía Công ty ông Sơn. Có trong hồ sơ vụ án, trên chứng từ thanh toán gửi về đây là thanh toán phí bảo hiểm, nói rõ M83. Yêu cầu của họ là phải cung cấp tất cả chứng từ gốc từ tiếng Nga sang tiếng Anh mới rút được 1,666 triệu USD ra khỏi ngân hàng.

Hợp đồng hợp tác đầu tư không có giá trị gì. Ông Sơn đẻ ra cái đó không được, sau đó ông Sơn đã ép ông Goh ký vào 6 chứng từ thì mới rút đủ 1,666 triệu USD.

Đề nghị HĐXX xem xét bút lục 2469, là chứng từ xác nhận của cơ quan vận tải của Nga cho thấy ụ này được xuất về, trong đó có cả hợp đồng được công chứng từ phía Nga.

Số tiền 1,666 triệu USD chưa biết đi đâu về đâu.

Đề nghị VKS tranh tụng: Ông Dũng chỉ đạo mua bằng được, thế chứng cứ đâu? Đoàn sang làm việc với Cty Nga, vậy chứng cứ đâu? Ông Goh có nhờ ông Dũng về việc mua ụ nổi, chứng cứ đâu? Mâu thuẫn của lời khai của ông Sơn? Ba lời khai của ông Sơn trong ba biên bản đối chất mâu thuẫn thì áp dụng biên bản nào để luận tội?

15h45: Luật sư Hoàng Hữu Được ý kiến:

Một số quan điểm của tôi đã không được VKS đối đáp. Không có gì mới được cập nhật trong diễn biến phiên phúc thẩm trong bản luận tội của VKS.

Có sự vi phạm tố tụng nghiêm trọng trong việc xác định thiệt hại tội Cố ý làm trái. Đồng ý với quan điểm của luật sư Triển về nhận thức chủ quan của các bị cáo còn chưa xác định được đâu là ụ?

15h56: Luật sư Lê Minh Công: Căn cứ luật sư đưa ra chứng minh bị cáo Khang không phạm tội đã không được VKS đối đáp. Đề nghị VKS tranh luận: Báo cáo giám định bị loại ra khỏi hồ sơ vụ án.

15h59:Luật sư Phạm Thanh Sơn:

VKS không có ý kiến ở phần bào chữa của luật sư thì coi như phần bào chữa của luật sư cho bị cáo Ma Văn Khang là đúng.

16h00: Luật sư Nguyễn Chiến:

Vấn đề VKS đưa ra không có gì mới. VKS nói rằng phải căn cứ vào điều 11, Luật Hàng Hải, nhưng điều 11 chưa rõ ràng. VKS không công nhận ụ nổi là tàu biển, nhưng VKS lại thừa nhận các bị cáo hải quan tính thuế nhập khẩu của hải quan theo ụ nổi là hoàn toàn đúng không sai.

Xác định nguyên đơn dân sự phải có đơn. Có thiệt hại thì mới có chuyện gây thiệt hại. Không thể nói tài sản Nhà nước thì không cần có đơn.

16h 15: Đại diện cơ quan đăng kiểm: Anh Dương đi làm như một tư vấn, đề nghị làm rõ, căn cứ để mua là căn cứ của đoàn khảo sát hay là căn cứ của đăng kiểm? Kết quả của anh Dương chúng tôi cho là đúng nhưng có thể coi đó là căn cứ để mua ụ không?

16h 16: Bà Phạm Thị Mai Phương (vợ bị cáo Dương Chí Dũng) ý kiến: Vẫn không đồng ý cho kê biên cả 3 ngôi nhà vì tiền của gia đình vay nợ nhiều. Nhà tôi như thế, đã bán hết tất cả những gì có thể là hơn 5 tỷ. Tôi là người vợ không muốn chồng chết, xin khắc phục hậu quả. Xin xem xét giảm nhẹ cho chồng tôi.

16h17: Bà Ngô Thị Vân (vợ bị cáo Mai Văn Phúc): Xin xem xét lại khoản bồi thường của chồng bị quy kết để khắc phục cho chồng. Tôi đã bán hết những gì có thể để khắc phục cho chồng. Tôi không tiếc gì cả, nếu chồng tôi được xem xét giảm nhẹ, bất cứ cái gì tôi cũng trao hết. Kể cả huy động trong họ tộc.

16h20: VKS đối đáp:

Nghe phần tranh luận của các luật sư, đại diện VKS cho rằng, ý kiến có vẻ "hơi căng". Đại diện VKS nói: Các bên và ngay cả tôi chỉ đưa ra quan điểm giải quyết vụ án, sau đó HĐXX xem xét.

Đối với ý kiến của luật sư Công: Chúng tôi căn cứ vào nhiều tài liệu để buộc tội bị cáo Khang, không chỉ riêng báo cáo giám định độc lập.

Về ý kiến của luật sư Được: Luật sư cho rằng mâu thuẫn của Dũng và Phúc là không đội trời chung. Mâu thuẫu hay không chúng tôi không biết và không đánh giá trả lời.

Các luật sư có gì đó hơi căng, theo chúng tôi không cần thiết phải thế. Các bên, ngay cả tôi, chỉ có quyền đưa ra chứng cứ, quan điểm, chúng tôi không nói chúng tôi đúng.

Bản giám định của cơ quan tư vấn độc lập Vinalines thuê phải được Cục đăng kiểm phê duyệt mới có giá trị.

Vụ án có hai án tử hình, chúng tôi phải rất cẩn trọng. Nếu để oan chúng tôi phải chịu trách nhiệm trước Đảng, nhà nước và nhân dân. Không những không oan mà không được bỏ lọt tội phạm.

Tại phiên tòa, Dũng, Phúc thừa nhận có trách nhiệm trong tội cố ý làm trái. Tội tham ô, các luật sư cho rằng chỉ có lời khai của Sơn và có mâu thuẫn. Chúng tôi ghi nhận đúng là có điều này. Chúng tôi sẽ đánh giá toàn bộ chứng cứ tại phiên tòa để từ đó đưa ra quyết định.

Chúng tôi bảo vệ quan điểm dự án thuộc nhóm A, trên 1.000 tỷ, chưa được phép của Thủ tướng Chính phủ nên phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định.

Báo cáo khảo sát không trung thực, các bị cáo đều thừa nhận. Chúng tôi bảo vệ quan điểm các bị cáo cố ý làm trái.

Về nhóm tội tham ô: Là vụ án điều tra truy xét, 6 năm sau mới truy xét. Trong quá trình điều tra, không phải ai cũng nhận tội. Khi tôi hỏi bị cáo Dương Chí Dũng, khi được phép rồi thì hạng mục làm trước hay làm sau, bị cáo Dũng cho biết hạng mục làm trước.

Vậy nhưng việc mua ụ nổi là việc phải làm sau thì lại làm trước. Chúng tôi đặt vấn đề có phải là vì khoản tiền 1,666 triệu USD không?

Sau khi thủ tục mua ụ nổi hoàn tất, số tiền 1,666 triệu USD đã được chuyển về Công ty Phú Hà. Vậy chúng tôi khẳng định có số tiền 1,666 triệu USD chuyển về, đó là một phần trong số tiền mua ụ nổi.

VKS cho rằng, việc chỉ đạo là có nhưng các bị cáo không thừa nhận.

Việc chậm chuyển tiền cho các sếp là có thể xảy ra. Việc mâu thuẫn ngày tháng đưa thì hiểu là thời gian xảy ra quá lâu. Việc đưa tiền là “hành vi đen” nên có khi mắt la mày lém, không nhìn rõ đặc điểm ngôi nhà, chỉ nhanh chóng đưa tiền rồi đi.

Lời khai mâu thuẫn là có. Nhưng có thể là do cách ghi lời khai của cán bộ điều tra.

Chúng tôi đặc biệt chú ý đến lời khai nhận tội của các bị cáo. Trên cơ sở tập trung các chứng cứ có được, với vai trò công tố viên, chúng tôi nhận thấy có đủ căn cứ là niềm tin về lời khai của bị cáo Sơn, nên chúng tôi giữ nguyên quan điểm buộc tội các bị cáo tội Tham ô.

16h 35: Luật sư Triển tranh tụng với VKS và đề nghị nếu hôm nay chưa xong thì để tiếp ngày mai. VKS không lập luận với đúng ý kiến của tôi. Nếu VKS nói rằng ngày giờ không quan trọng là khó chấp nhận. Không thể nói rằng ngày giờ không quan trọng.

16h40: đại diện VKS đáp lời rằng, đã thừa nhận có mâu thuẫn và dành quyền cho HĐXX.

16h45: Luật sư Được tranh tụng:

Không thể dùng niềm tin nội tâm để kết luận các bị cáo.

16h 47: Luật sư Thiệp: Những người tham gia góp tiền chuẩn bị đưa cho Sơn là thời gian dài, mâu thuẫn là có.

16h48: Được nói lời sau cùng, bị cáo Dương Chí Dũng lên tiếng: Không có chuyện bị cáo nhận tiền. Thế số tiền đó kéo vali mang qua sân bay kiểu gì. Bị cáo có quan hệ với ông Goh, bị cáo hoàn toàn có thể thỏa thuận với ông Goh để nhận tiền, sao lại phải thông qua ông Sơn. Cái gì cũng có ngoại lệ, không thể nói bị cáo là sếp cao hơn thì kiểu gì cũng phải được nhận tiền.

16h50:Bị cáo Phúc: Xem xét cho bị cáo vai trò cầm đầu. Bảo bị cáo quanh co chối tội, nhưng thực ra là bị cáo khai báo đầy đủ. Đề nghị xem xét cho bị cáo, không có 5 tỷ bị cáo Sơn tự tay xếp vào vali đưa cho bị cáo được. Bị cáo vừa về xong, chân ướt chân ráo, là người thẳng thắn, thật thà lại mâu thuẫn với anh Dũng thì không có chuyện tiếp nhận ý chí của nhau.

Bị cáo Sơn xin nói lời sau cùng: 2 lời khai của anh Dũng anh Phúc xác nhận không nhận tiền, nhưng lời khai của các anh cấu thành tội danh. Bị cáo khai đúng những gì bị cáo biết.

Trong quá trình xét xử, bị cáo nhận thức được sai phạm của mình, bị cáo mong muốn gia đình và người thân giúp bị cáo khắc phục phần nào hậu quả. Mong cá thể hóa tội của bị cáo để có mức án đúng người đúng tội.

Xin xem xét mức án của anh Dũng và anh Phúc mong anh có được mức án để không phải tử hình (vừa nói bị cáo Sơn vừa khóc).

Bị cáo Chiều: Mong giảm khoản bồi thường vì gia đình khó khăn, bố mẹ già, nhiều năm ngành hàng hải, bị cáo cố gắng cho Tổng cty phát triển không có mục đích vụ lợi cá nhân.

Đề nghị minh oan tội tham ô, giảm tội cố ý làm trái, mong được xem xét đúng người đúng tội.

Lời sau cùng của Dương Chí Dũng: Để xảy ra thiệt hại tại Vinalines, bị cáo xin lỗi Đảng, nhà nước, nhân dân. Trước pháp luật không thể nhận điều không đúng được, nhận điều không có thì không thể được.

Mong HĐXX cân nhắc kỹ lưỡng, khách quan, nếu chưa xác đáng chứng cứ thì cho bị cáo giảm nhẹ hình phạt, để bị cáo có thể chờ đến một thời điểm nào đó làm sáng tỏ.

Bị cáo 48 tuổi được bổ nhiệm TGĐ, muốn làm điều gì đó cho ngành, không thành công thành tội, đó cũng là điều đau đớn.

Bố đẻ bị cáo 91 tuổi, gia đình giấu không cho biết. Cụ huân huy chương rất nhiều… Gia đình nội ngoại bị cáo đều có truyền thống. Sai lầm thế này rất buồn…

Không phải bị cáo sợ. Nếu có tội bị cáo sẵn sáng chịu, chỉ mong HĐXX hết sức thận trọng. Bị cáo thành khẩn, rất ăn năn. Trước mắt bị cáo xin vận động gia đình, dù bao nhiêu đi chăng nữa cũng cố gắng khắc phục.

Cho bị cáo được sống chờ đến ngày minh oan. Bị cáo trung thành với xã hội, yêu cuộc sống, yêu gia đình rất nhiều. Một lần nữa xin tha tội cho bị cáo đã để xảy ra sai phạm này.

Bị cáo Mai Văn Phúc: Bị cáo một lần nữa đề nghị HĐXX xem xét 5 gạch đầu dòng mà VKS căn cứ mà cáo buộc bị cáo tội 'Cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng' và tội 'Tham ô tài sản'.

Bị cáo Lừng: đến giờ phút này được nói lời sau cùng, bị cáo có cảnh gia đình, bố mẹ già, vợ ung thư, bị cáo thoát ly gia đình, vướng vào vòng pháp luật thấy rất ân hận, buồn, mong muốn xem xét cho hoàn cảnh gia đình bị cáo.